บทนี้อธิบายหลักการของ OSI Model แบบที่ใช้สอนได้จริงกับบุคลากรภาครัฐ/องค์กร
เน้นเข้าใจ “หน้าที่ของแต่ละชั้น”, “โปรโตคอลสำคัญ”, “จุดที่พบบ่อยเวลาแก้ปัญหา”
This chapter explains the OSI Model in a practical and structured way.
Focus: responsibilities of each layer, common protocols, and basic troubleshooting perspective.
TH: OSI Model คืออะไร OSI Model คือโมเดลอธิบาย “ขั้นตอนการสื่อสารข้อมูล” ที่แบ่งออกเป็น 7 ชั้น ข้อดีของการแบ่งเป็นชั้นๆ คือ: คุยกันรู้เรื่องว่าอะไรรับผิดชอบตรงไหน แก้ปัญหา (troubleshooting) ได้เป็นระบบ ว่าพังที่ชั้นไหน ใช้เป็นฐานคิดเวลาออกแบบระบบและสอนน้องๆ 7 ชั้น (แค่ตั้งชื่อให้จำก่อน): Physical Data Link Network Transport Session Presentation Application EN: What is the OSI Model? The OSI Model is a conceptual model that describes how data communication works by splitting it into 7 layers. This layering helps us: Use a common language when discussing networking Troubleshoot problems layer by layer Design and teach networking systems in a structured way [Add diagrams / images here later if needed]
TH: Layer 1 คืออะไร? เกี่ยวข้องกับ: สาย LAN, Fiber, คลื่นวิทยุ ระดับสัญญาณไฟฟ้า ความเร็วและมาตรฐานสื่อสาร ปัญหาที่พบบ่อย: สายหัก สัญญาณรบกวน ความเร็ว negotiation ผิด EN: Layer 1 – Physical Handles physical transmission: cables, fiber, radio signals. Common issues include signal loss, cable damage, and speed mismatches.
TH: Layer 2 ทำหน้าที่อะไร? จัดการ: MAC Address Switching VLAN Tag (802.1Q) ตรวจ Error เบื้องต้นผ่าน FCS โปรโตคอลสำคัญ: Ethernet ARP VLAN ปัญหาจริง: STP loop MAC flapping EN: Layer 2 – Data Link Handles MAC addressing, switching, VLAN tagging, and basic error detection. Issues include loops, ARP anomalies, and MAC flooding.
TH: Layer 3 คืออะไร? จัดการ: IP Address Routing การส่งต่อแพ็กเก็ต โปรโตคอลหลัก: IPv4 / IPv6 ICMP OSPF, BGP ปัญหาที่พบบ่อย: Routing ผิดเส้นทาง IP ซ้ำกัน Subnet overlap EN: Layer 3 – Network Handles routing, forwarding, IP addressing. Common issues: wrong routes, duplicate IPs, ICMP unreachable.
TH: Layer 4 ทำอะไร? จัดการ end-to-end communication โปรโตคอล: TCP (reliable) UDP (fast) ประเด็นสำคัญ: TCP handshake (SYN, SYN/ACK, ACK) Port number EN: Layer 4 – Transport Provides end-to-end connections using TCP/UDP. TCP ensures reliability, UDP is fast and connectionless.
TH: Layer 5 คืออะไร? ควบคุม: การเปิด session การปิด session การจัดลำดับบทสนทนา ตัวอย่าง: Authentication session Remote Procedure Call (RPC) EN: Layer 5 – Session Manages dialog control, session creation and teardown, authentication context.
TH: Layer 6 ทำหน้าที่อะไร? แปลงข้อมูลให้เข้าใจกันได้ เช่น: Encryption (TLS/SSL) Compression Encoding (UTF-8) EN: Layer 6 – Presentation Handles encoding, compression, and encryption.
TH: Layer 7 คืออะไร? เป็นชั้นที่ผู้ใช้สัมผัส เช่น: HTTP / HTTPS DNS SMTP FTP Layer ที่ถูกโจมตีบ่อยที่สุดเพราะมีช่องโหว่เยอะที่สุด EN: Layer 7 – Application Provides services to users: HTTP, DNS, SMTP. Most attacked layer due to complexity and exposure.
TH: OSI ต่างจาก TCP/IP อย่างไร? OSI = โมเดลเพื่ออธิบาย/สอน TCP/IP = โมเดลที่ใช้งานจริง Mapping: OSI 1–2 → TCP/IP Network Access OSI 3 → Internet OSI 4 → Transport OSI 5–7 → Application EN: OSI vs TCP/IP OSI is conceptual; TCP/IP is practical and implemented. Use OSI for teaching and TCP/IP for real-world networking.
TH: OSI Model ในมุมมองมืออาชีพ (Advanced – B2) ระดับนี้เหมาะกับ: วิศวกรเครือข่าย Cybersecurity analysts Instructor / ผู้บรรยายระดับองค์กร ผู้ที่ต้องวิเคราะห์เหตุขัดข้องเชิงลึกในระบบเครือข่าย โฟกัสคือการใช้ OSI เพื่อ “แยกชั้นของปัญหา” และเข้าใจ flow จริงของแพ็กเก็ตในแต่ละชั้น TH: การวิเคราะห์ตาม Layer (Layer-Based Investigation) Layer 1 – Physical อาการผิดปกติที่มักพบ: Duplex mismatch (ฝั่งหนึ่ง Full, อีกฝั่ง Half) CRC error สูงผิดปกติ Interface flapping (ลิงก์ล้ม–ขึ้นบ่อย) ปัญหา MTU ที่ทำให้ downstream fragmentation การตรวจสอบตัวอย่าง: Cisco: show interface Linux: ip -s link ethtool <interface> Layer 2 – Data Link อาการผิดปกติระดับ B2: MAC flapping → MAC เดียวโผล่หลายพอร์ต สลับไปมา การใช้ ARP ในรูปแบบผิดปกติ (เช่น ARP reply จำนวนมากโดยไม่มี ARP request) VLAN tag ไม่ตรงกัน (access/ trunk ผิด config) การตรวจสอบ: ...