Linux

Lab – Navigation and Files TH – เป้าหมาย ผู้เรียนสามารถใช้ pwd, ls, cd, cp, mv, rm ได้อย่างถูกต้อง ผู้เรียนเข้าใจโครงสร้างโฟลเดอร์ในระบบจริง EN – Goals Use pwd, ls, cd, cp, mv, rm confidently Understand real directory layout TH – โจทย์ตัวอย่าง สร้างโฟลเดอร์สำหรับงานของตัวเองใน home และสร้างไฟล์ตัวอย่างภายใน คัดลอกไฟล์ไปอีกโฟลเดอร์หนึ่ง ย้ายไฟล์และลบไฟล์ที่ไม่ต้องการ EN – Tasks Create a working directory in your home and create some files Copy files to another directory Move and remove files as required

Network Commands TH – บทนำ สอนคำสั่ง network พื้นฐาน: ดู IP address ping traceroute หรือ tracepath ss หรือ netstat เพื่อดู port ที่เปิด EN – Introduction Teach basic network commands: Show IP address ping traceroute / tracepath ss / netstat for listening ports Exercises ให้ผู้เรียนลอง ping gateway และ ping เว็บไซต์หนึ่ง

Process Management TH – บทนำ สอนผู้เรียนให้ดู process ที่รันอยู่ และหยุด process ที่มีปัญหา: ใช้ ps aux ดู process ทั้งระบบ ใช้ top หรือ htop ดูการใช้ทรัพยากร ใช้ kill หรือ pkill หยุด process EN – Introduction Teach how to inspect and control processes: ps aux, top / htop kill, pkill Vocabulary (TH + EN) Process – โพรเซส – A running program instance PID – หมายเลขโพรเซส – Process ID Exercises ให้ผู้เรียนลองหา process ที่ใช้ CPU สูงสุดจาก top แล้วอธิบาย

TH – บทนำ เป้าหมายคือให้ผู้เรียน: เปิดเทอร์มินัลเป็น รู้ว่าพื้นที่ทำงานปัจจุบันอยู่ที่ไหน ใช้คำสั่งพื้นฐานได้ เช่น pwd, ls, cd, clear EN – Introduction Goals: Open the terminal Understand current working directory Run basic commands: pwd, ls, cd, clear TH – เนื้อหาหลัก วิธีเปิดเทอร์มินัลจาก desktop คำสั่ง pwd เพื่อดูตำแหน่งปัจจุบัน คำสั่ง ls เพื่อดูไฟล์และโฟลเดอร์ คำสั่ง cd เพื่อเปลี่ยนโฟลเดอร์ คำสั่ง clear เคลียร์หน้าจอ EN – Main Content How to launch the terminal pwd to print working directory ls to list files cd to change directories clear to clear the screen Vocabulary (TH + EN) Terminal – เทอร์มินัล – A text-based interface to the system Shell – เชลล์ – Program that interprets commands Exercises ให้ผู้เรียนลองใช้ pwd, ls, cd, clear หลาย ๆ รอบในโฟลเดอร์ต่าง ๆ

What Is Linux TH – บทนำ Linux คืออะไร ใช้ที่ไหนบ้าง และเหตุผลที่องค์กรนิยมใช้: Linux เป็นระบบปฏิบัติการที่ใช้งานอย่างแพร่หลายใน server, cloud, security, network device เปรียบเทียบภาพรวมระหว่าง Windows และ Linux แบบง่าย แนวคิดเรื่อง distribution เช่น Ubuntu, Debian, Arch, CentOS EN – Introduction Explain what Linux is: Linux as an operating system used in servers, cloud, networking, and security High-level comparison: Linux vs Windows Linux distributions: Ubuntu, Debian, Arch, etc. TH – หัวข้อสำคัญที่ต้องสอน Linux ในมุมมองผู้ใช้ทั่วไป (desktop, server, mobile) แนวคิดที่ว่า Linux มีหลาย distro แต่ใช้พื้นฐานใกล้เคียงกัน ทำไมสาย network / security / DFIR ต้องใช้ Linux EN – Key Teaching Points Where Linux appears in daily life and IT infrastructure Same core, different distributions Why Linux is important for networking, security, and DFIR work Vocabulary (TH + EN) Distribution – ดิสทริบิวชัน – A variant of Linux with its own packaging and tools Kernel – เคอร์เนล – The core part of the operating system Exercises ให้ผู้เรียนลองค้นหาใน internet: “Which companies use Linux” และสรุปสั้น ๆ

Lab – Basic Log Analysis TH – เป้าหมาย ผู้เรียนสามารถเปิดดู log พื้นฐาน สามารถค้นหา error หรือข้อความที่น่าสนใจใน log ได้ EN – Goals Open and read basic logs Search for errors or interesting events in logs TH – โจทย์ตัวอย่าง ใช้ journalctl ดู log ล่าสุด ใช้ grep ค้นหาคำว่า “error” หรือ “fail” ใน log หนึ่งไฟล์ ให้ผู้เรียนอธิบายว่าข้อความที่พบอาจสื่อถึงปัญหาอะไร EN – Tasks Use journalctl to view recent logs Use grep to find “error” or “fail” in a log file Ask learners to interpret what the messages might indicate

Network Troubleshooting Basics TH – บทนำ สรุป workflow การแก้ปัญหา network พื้นฐาน: ดูว่าเครื่องมี IP หรือไม่ ping gateway ping internet ตรวจ DNS EN – Introduction Basic troubleshooting workflow: Check if the host has an IP Ping gateway Ping external site Check DNS Exercises ให้ผู้เรียนจำลองกรณี network ใช้งานไม่ได้ แล้วลองไล่เช็คทีละขั้น

Services and systemctl TH – บทนำ แนะนำแนวคิด service ใน Linux: service ต่างจาก process ปกติอย่างไร systemd และ systemctl EN – Introduction Explain: What services are The role of systemd Basic systemctl usage TH – เนื้อหาหลัก ใช้ systemctl status ดูสถานะ service สั่ง start / stop / restart service ดู log สั้น ๆ ผ่าน journalctl -u servicename EN – Main Content systemctl status Start / stop / restart Short logs with journalctl -u Exercises ให้ผู้เรียนลอง restart service ตัวหนึ่งและเช็ค log

Working With Files TH – บทนำ สอนให้ผู้เรียนจัดการไฟล์พื้นฐานจากเทอร์มินัล: สร้างไฟล์ คัดลอก ย้าย ลบ เปิดอ่านไฟล์แบบง่าย EN – Introduction Teach basic file operations: Create, copy, move, delete files View file contents TH – เนื้อหาหลัก สร้างไฟล์ด้วย touch ดูเนื้อไฟล์ด้วย cat, less, head, tail คัดลอกไฟล์ด้วย cp ย้ายหรือเปลี่ยนชื่อไฟล์ด้วย mv ลบไฟล์ด้วย rm และคำเตือนเรื่องการลบ EN – Main Content touch to create empty files cat, less, head, tail to view contents cp to copy files mv to move or rename files rm to delete files (and why to be careful) Vocabulary (TH + EN) Copy – คัดลอก – Make a duplicate of a file Move – ย้าย – Move file to a different location or rename it Exercises ให้ผู้เรียนสร้างไฟล์ตัวอย่าง คัดลอก ย้าย และลบด้วยตัวเอง

Linux Filesystem Overview TH – บทนำ เป้าหมายคือทำให้ผู้เรียนเข้าใจว่า Linux ไม่มี C: D: เหมือน Windows แต่มีโครงสร้าง / เป็น root: / คือจุดเริ่มต้นของทุกอย่าง โฟลเดอร์สำคัญ เช่น /home, /etc, /var, /usr, /bin แนวคิด path แบบ absolute และ relative EN – Introduction Explain the Linux filesystem: Root directory / Key directories: /home, /etc, /var, /usr, /bin Absolute vs relative paths TH – หัวข้อหลักที่ต้องสอน เปรียบเทียบ Windows drive letter vs Linux root / โฟลเดอร์สำคัญและหน้าที่คร่าว ๆ การมอง path เช่น /home/user/Documents EN – Key Teaching Points No drive letters, only one root Explain main directories in simple, practical terms Reading and understanding paths Vocabulary (TH + EN) Root directory – โฟลเดอร์ราก – The top-level directory / Path – พาธ – The full location of a file or directory Exercises ให้ผู้เรียนวาดแผนผังโฟลเดอร์คร่าว ๆ ของ Linux จากที่เรียน